1762an hasi eta 1876. urtera arte, Lekeitioko kontzejua urtearen hasieran berritzen
zen.
Berritze hauek ekintza konplexu eta zeremonial luze bat zuten. San
Silbestre egunean meza entzun ondoren, alde egingo zuen kontzejuak batzarra
ospatzen zuen, hautatzaileak aukeratzeko. Urtebarri egunean, hautatzaileok eta
kontzeju zaharra, berriro ere meza entzun ondoren batzen zen, eta hautatzaileek
bozketa ostean, aipatutako izenak zozketatu egiten ziren, lehenengo alkaterako,
gero sindikurako eta azkenez erregidorerako.
Beraz, boturik gehien zeukanak, ez zuen derrigorrez alkate atera behar.
Aiuntamentu berria osatu ondoren, gorporazio berria eta zaharra monjen komentura
joaten ziran, oraindik makila lehenagoko alkateak eramanez, eta uzteko ziren
agintariak leku hobean jarrita. Denen aurretik, Tanbolinteroa.
Komentuan, ume Jesusen irudia, erregidore zahar bi eta berri biek,
prozesioan erabili ondoren, udaletxera bueltatzen ziran, joan ziren era
berdinean, segidan hospitalera joateko, eta hango gela nagusian aukeratzen
ziran “Diputados y personas del común” zeritzenak.
Gero denak itzultzen ziran berriro udaletxera, eta han, uzteko zen alkateak,
gurutze bat eskuan zuela, agintari berrien zin egiteari ekingo zion. Amaitu ondoren,
alkate berriak makila hartu, eta den denak Elizara joaten ziren. Bidean,
komentura ez bezala, alkate eta beste agintari berriak leku hobean joaten
ziren, eta kasu honetan ere tanbolina aurretik.
Otoi egin ondoren, agintari berriek, sakristian, eleiz kabildoarekin hitz
egiten zuten, otoitzak eskatzeko, honen ostean, udaletxera. Agintariak
eleizan ziran bitartean, organoak joten jardun behar zuen. Udaletxetik
berriro, kontzeju berria prozesio antzera joango zen Kaira eta Ateako portale
zaharrera.
Urtarrilaren bian, aurreko urteko sindikoak, herriaren ondasunen inbentarioa
emango zion sindiko berriari. Egun berean, aurreko urteko eta urte horretako
agintariek sakristian jasoko zuten artxiboa, eta hau gordetzeko hiru giltzak.
Hiru giltzok, Alkateak, erregidoreak eta sindikuak euki behar zituzten. Artxiboa
hartu ondoren, udalbatza berria soilik joango zen komentura, monjei beraien
erreguetan agintari berriak gogoan izan zitzaten eskatzera.
Egun berean, agintari berriek herriko denda, taberna, labe, eta beste
salmenta etxe guztiak bisitatuko zituzten, bertako pisu eta neurri guztiak
legez zeuden ikusteko.
Hilaren hiruan alkate berriak, aurreko alkateek egindakoak beteko zituela baieztatu
behar zuen, eta beste horrenbeste sindikoak bere aurrekoarekiko.
Urteko lehen igandean batzen zen udal batza berria eta aurreko urteko kontu
batzuk jakingo zituzten, jakinaren gainean egon zitezen. Batzar horretan aukeratzen
zen, kontuak fiskalizatuko zituena ere.
Iñaki Goiogana
DZANGA aldizkaria 5. zkia. 1990ko abendua